„Ostateczne rozwiązanie” Pochodzenie „ostatecznego rozwiązania”, nazistowskiego planu eksterminacji narodu żydowskiego, pozostaje niepewne. Oczywiste jest, że ludobójstwo Żydów było kulminacją dziesięciolecia nazistowskiej polityki pod rządami Adolfa Hitlera. „Ostateczne rozwiązanie” było realizowane etapami. Po dojściu do władzy partii nazistowskiej rasizm narzucony przez państwo zaowocował ustawą antyżydowską, bojkotami, „arynizacją” i wreszcie pogromem „Noc tłuczonego szkła”, które miały na celu usunięcie Żydów ze społeczeństwa niemieckiego. Po rozpoczęciu II wojny światowej polityka antyżydowska przekształciła się w kompleksowy plan koncentracji i ostatecznie unicestwienia europejskich Żydów.
Naziści utworzyli getta w okupowanej Polsce. Do gett deportowano Żydów polskich i zachodnioeuropejskich. Podczas niemieckiej inwazji na Związek Radziecki w 1941 r. Mobilne szwadrony zabójców (Einsatzgruppen) zaczęły zabijać całe społeczności żydowskie. Stosowane metody, głównie strzelanie lub samochody z gazem, wkrótce uznano za nieskuteczne i psychologiczne obciążenie zabójców.
Po konferencji w Wannsee w styczniu 1942 r. Naziści rozpoczęli systematyczną deportację Żydów z całego kraju. Europy do sześciu obozów zagłady utworzonych na terenach byłej Polski – Chełmnie, Bełżcu, Sobiborze, Treblince, Auschwitz-Birkenau i Majdanku. Obozy zagłady były ośrodkami zagłady przeznaczonymi do ludobójstwa. Około trzech milionów Żydów zagazowano w obozach zagłady.
W sumie „ostateczne rozwiązanie” składało się z gazowania, strzelanin, przypadkowych aktów terroru, chorób i głodu, które spowodowały śmierć około sześciu milionów osób. Żydzi – dwie trzecie europejskiego żydostwa.
Kluczowe daty
22 czerwca 1941 r.
Szwadrony śmierci towarzyszą niemieckiej inwazji na Związek Radziecki
Niemieckie mobilne oddziały zabójcze, tzw specjalne jednostki celne (Einsatzgruppen) mają za zadanie zabijać Żydów podczas inwazji na Związek Radziecki. Te oddziały podążają za armią niemiecką, która wkracza w głąb terytorium ZSRR i przeprowadza operacje masowych mordów. Początkowo mobilne brygady zabójców strzelały głównie do żydowskich mężczyzn. Wkrótce, dokądkolwiek się udają mobilne brygady, rozstrzeliwują wszystkich żydowskich mężczyzn, kobiety i dzieci, bez względu na wiek i płeć. Do wiosny 1943 r. Mobilne szwadrony zabójców zabiją ponad milion Żydów i dziesiątki tysięcy partyzantów, Romów (Cyganów) i sowieckich urzędników politycznych.
8 grudnia 1941 r.
Pierwsza rusza centrum zagłady
rusza chełmiński ośrodek zagłady. Naziści utworzyli później pięć innych tego typu obozów: Bełżec, Sobibór, Treblinka, Auschwitz-Birkenau (część kompleksu Auschwitz) i Majdanek. Ofiary w Chełmnie giną w samochodach dostawczych gazu (hermetycznie zamkniętych ciężarówkach z odprowadzeniem spalin do przedziałów wewnętrznych). W obozach w Bełżcu, Sobiborze i Treblince używany jest tlenek węgla wytwarzany przez stacjonarne silniki przymocowane do komór gazowych. Auschwitz-Birkenau, największy z ośrodków zagłady, ma cztery duże komory gazowe wykorzystujące Cyklon B (krystaliczny cyjanowodór) jako środek zabijający. Komory gazowe na Majdanku wykorzystują zarówno tlenek węgla, jak i Cyklon B. Miliony Żydów giną w komorach gazowych w ośrodkach zagłady w ramach „ostatecznego rozwiązania”.
20 stycznia 1942 r.
Wannsee Konferencja i „ostateczne rozwiązanie”
W Berlinie otwiera się konferencja w Wannsee, spotkanie SS (elitarnej gwardii nazistowskiego państwa) z agencjami rządowymi Niemiec. Omawiają i koordynują wdrażanie „Ostatecznego rozwiązania”, które jest już realizowane. W Wannsee SS szacuje, że „ostateczne rozwiązanie” obejmie 11 milionów europejskich Żydów, w tym z krajów nie okupowanych, takich jak Irlandia, Szwecja, Turcja i Wielka Brytania. Od jesieni 1941 do jesieni 1944 niemieckie koleje przewożą miliony ludzi na śmierć w ośrodkach zagłady w okupowanej Polsce.