Neuralgia po półpaścu (PHN; ból po półpaścu)

• Co to jest ból po półpaścu (nerwoból popółpaścowy (PHN))?
• Statystyki
• Czynniki ryzyka
• Progresja
• Objawy
• Badanie kliniczne
• Jak się rozpoznaje
• Rokowanie
• Leczenie

Co to jest ból po półpaścu (nerwoból popółpaścowy (PHN))?

Neuralgia popółpaścowa (PHN) to stan, w którym trwały ból utrzymuje się po ustąpił przypadek półpaśca (herpes zoster (HZ)). PHN pojawia się po wygojeniu wysypki HZ i braku zapalenia w miejscu zakażenia.

Półpasiec (HZ) to stan zapalny wywołany aktywacją uśpionego wirusa w ciele. Varicella-zoster to ten sam wirus, który wywołuje ospę wietrzną, dlatego półpasiec występuje tylko u osób, które chorowały na ospę wietrzną. Kiedy dana osoba choruje na ospę wietrzną, wirus pozostaje w komórkach nerwowych w pobliżu kręgosłupa. Ospa wietrzna nigdy nie wystąpi ponownie, jeśli wirus zostanie „reaktywowany”, zamiast tego rozwija się stan znacznie gorszy niż ospa wietrzna – półpaśca.

HZ to stan zapalny charakteryzujący się pęcherzami, swędzeniem i pieczeniem wysypki, która ostatecznie goi się. U niektórych osób ból nie ustępuje po wyleczeniu wysypki i jest to PHN. Ten ból występujący w PHN jest bólem neuropatycznym, który jest bardzo trudny do leczenia.

Aby uzyskać więcej informacji, zobacz Herpes Zoster (HZ).

Uważa się, że ból neuropatyczny związany z PHN jest spowodowany nieprawidłowymi sygnałami bólowymi w układu nerwowego, które powstają w wyniku uszkodzenia spowodowanego przez wirusa. Uważa się, że te nieprawidłowe sygnały odpalania są związane z co najmniej jednym z następujących:

• De-aerentacja: jeśli uszkodzenie spowodowane zapaleniem HZ jest na tyle poważny, że może skutkować de-aferacją nerwów. To jest zakłócenie impulsów przenoszonych przez nerwy.
• Uczulenie: ciągłe sygnalizowanie bólu, które pojawia się podczas HZ, powoduje hipersensybilizację nerwów, co powoduje, że nadmiernie reagują na ból.
• Nieprawidłowe interpretacja bólu: uszkodzenie nerwów może spowodować, że mózg będzie nieprawidłowo interpretował sygnały bólu. Osoba będzie wtedy odczuwać ból, gdy nie ma już czynnika zewnętrznego, takiego jak stan zapalny.

PHN może być bardzo dokuczliwym i osłabiającym stanem, który może negatywnie wpływać na fizyczne, emocjonalne i społeczne samopoczucie osoby .

Statystyki

Średni wiek zachorowania na PHN to 68 lat i zarówno mężczyźni, jak i kobiety mają takie samo prawdopodobieństwo zachorowania na tę chorobę.

W latach 2000-2006 oszacowano, że 10 na 1000 Australijczyków w wieku powyżej 50 lat zachorowało na półpaśca. W przypadku PHN zapadalność wynosiła 1,45 osoby na 1000.

Każdy, kto zachorował na ospę wietrzną na jakimkolwiek etapie swojego życia, jest narażony na ryzyko rozwoju HZ, a tym samym PHN. Reaktywacja wirusa najczęściej występuje u osób z obniżoną odpornością. Obejmuje to:

• Osoby starsze;
• Osoby z chorobami wpływającymi na układ odpornościowy, takimi jak HIV; lub
• Osoby z chorobami wymagającymi leczenia mającego wpływ na układ odpornościowy, na przykład chemioterapią na raka.

Osoby zagrożone muszą być ściśle monitorowane aby w przypadku wystąpienia HZ lekarz mógł natychmiast interweniować. Osoby, którym nie przypomina się aktywnie o ryzyku wystąpienia półpaśca, są bardziej narażone na późną diagnozę, dlatego ryzyko rozwoju PHN jest większe.

Czynniki ryzyka

Główny czynnik predysponujący do PHN po ospie wietrznej, czasem kilkadziesiąt lat później, występuje HZ. Nie wszystkie osoby, które doświadczają HZ, będą dotknięte skutkami PHN. W rzeczywistości liczby te wahają się od 9 do 34%.

Chociaż nie ma określonego sposobu określenia, u których osób rozwinie się PHN, istnieją pewne prawdopodobne wskaźniki:

• Osoby, które doświadczają silniejszego bólu we wczesnych stadiach półpaśca, częściej doświadczają PHN;
• poziom zapalenia (ból jest często powiązany z poziomem zapalenia na tym etapie, który jest zatem również czynnikiem predysponującym) ; oraz
• Im starsza osoba, u której rozwinie się półpasiec, tym większe ryzyko rozwoju PHN. W przypadku pacjentów w wieku poniżej 50 lat ryzyko jest bardzo niskie, jednak w przypadku pacjentów w wieku powyżej 80 lat ryzyko wynosi około 34%.

Badanie kliniczne

Zwykle osoby z PHN doświadczają stopień utraty czucia w obszarze unerwionym przez dotknięty segment kręgosłupa. Reakcja na ukłucie, zmiany ciepła i wibracje w tym obszarze będzie mniej wrażliwa niż otaczające obszary nienaruszone, ale spowoduje to znacznie większy ból.Sugeruje się, że w tym obszarze odczuwany jest spontaniczny ból, podczas gdy okoliczne obszary mniej dotknięte wirusem będą odpowiedzialne za uczucie allodynii. Bardziej prawdopodobne jest wystąpienie reakcji bólowej na zimno niż na ciepło.

Jak się to rozpoznaje

Ponieważ PHN to wyłącznie utrzymywanie się bólu po ustąpieniu półpaśca, zwykle nie występuje widoczne cechy ułatwiające diagnozę, jednak niektóre osoby będą miały blizny i pigmentację wysypki.

PHN rozpoznaje się dopiero po 2-3 miesiącach od wyleczenia wysypki półpaśca. Jeśli podobny, ale oporny ból utrzymuje się w tym momencie, oznacza to, że u danej osoby prawdopodobnie rozwinął się PHN. Wysypka, a tym samym ból, najczęściej objawia się w tułowiu i może obejmować dowolne z następujących odczuć bólu w różnym stopniu:

• Ból lancinujący: ten termin jest używany do opisania wszystkich typów bólów „ ostrych , takich jak kłucie, przekłuwanie, cięcie nożem, cięcie kłucia;
• Allodynia: nienormalne, nieprzyjemne i bolesne uczucie, które może wystąpić w miejscu, w którym była lub w okolicy;
• Piekący ból;
• Bolący ból;
• Spontaniczny ból; oraz
• Hiperalgezja: to zwiększona wrażliwość na ból.

Dla niektórych może to być tylko jeden z powyższych bólów, podczas gdy dla innych będzie to połączenie ( takie jak ból tła z samoistnymi skokami bólu w ciągu dnia). W niektórych przypadkach bólu można uniknąć, jeśli można uniknąć pewnych sytuacji, które mogą zaostrzyć ból, takich jak noszenie obcisłej odzieży lub narażenie na nagłe i intensywne zmiany temperatury. Niestety, nawet bardzo lekki ucisk, taki jak delikatna bryza lub muśnięcie ubrania, może powodować u niektórych ludzi silny ból, a jest to w większości nieuniknione.

Kontynuacja, silny ból może mieć duży wpływ na jakość życia. Powszechnie doświadczane skutki uboczne wynikające z przewlekłego bólu obejmują:

• Utrata snu i konsekwencje zmęczenia;
• Depresja:
• Utrata entuzjazmu, motywacja i popęd seksualny;
• Negatywny wpływ na relacje i życie społeczne; oraz
• Może również wystąpić poczucie izolacji, strachu i niepokoju.

Rokowanie

Gdy wysypka się rozwinie, może trwać do trzech tygodni, ale najczęściej utrzymuje się tylko przez 2-3 dni. Po wygojeniu się wysypki, jeśli ból utrzymuje się po 2 miesiącach, u osoby można zdiagnozować PHN.

Na szczęście dla wielu osób PHN ustąpi w ciągu roku. Jednak u około 40% osób cierpiących na PHN ból utrzymuje się przez długi czas.

Leczenie

PHN jest bardzo trudnym stanem do skutecznego leczenia. Duża liczba osób, które nabawiły się PHN, będzie oporna na większość leków i procedur stosowanych obecnie w leczeniu tej choroby.

Zapobieganie

Najlepsze Leczenie PHN to profilaktyka. Aby mieć jak największe szanse na zapobieganie pacjentom z PHN i ich lekarzom, muszą działać wcześnie po pojawieniu się HZ. Najlepszą opcją terapeutyczną jest leczenie środkami przeciwwirusowymi, takimi jak famicilovir lub valacicovir. Czasami jest to bardzo trudne, ponieważ wielu pacjentów, a nawet niektórzy lekarze, mogą nie wiedzieć, jak rozpoznać stan jako półpasiec we wczesnych stadiach. Jednak aby terapia przeciwwirusowa była skuteczna, musi być podawana w ciągu pierwszych 48 godzin, najpóźniej 72 godzin od wystąpienia wysypki. To powiedziawszy, u niektórych osób, które rozpoczęły leczenie przeciwwirusowe bardzo wcześnie, nadal rozwija się PHN.

Zewnątrzoponowe podawanie steroidów i leków przeciwbólowych na poziomie zapalenia okazało się również skuteczne w zmniejszaniu występowania PHN. Uważa się, że steroidy chronią neurony, a leki przeciwbólowe zatrzymują ciągłą stymulację bólu.

Trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne (TCA)

W dawkach dziennych około 10-25 mg TCA mają okazało się obiecującą strategią leczenia ponad 50% bólu w PHN, a także umiarkowanie skuteczną profilaktyką, jeśli zostanie zastosowana wcześnie po wystąpieniu wysypki.

Leki przeciwpadaczkowe

Leki przeciwpadaczkowe, takie jak karbamazepina, fenytoina, gabapentyna i pregabalina, okazały się skuteczne w leczeniu bólu PHN, wspomagając zdolność zasypiania i poprawiając jakość życia. Wadą leków przeciwpadaczkowych są silne skutki uboczne, takie jak bóle głowy, zawroty głowy i senność, które są szczególnie niepokojące u osób starszych.

Być może najlepiej zbadane są gabapentyna i pregabalina, które, jak się uważa, działają szczególnie na rdzeń kręgowy.

Leczenie miejscowe

Stany Zjednoczone i Wielka Brytania zatwierdziły 5% lidokainę w postaci plastrów w leczeniu PHN. Plaster należy umieścić w wygodnym miejscu na tułowiu, a nie w miejscu, w którym odczuwany jest ból lub w miejscu, które może zostać zakłócone przez codzienną rutynę.Plaster powoli uwalnia środek znieczulający miejscowo przez cały tydzień, aby złagodzić ból. Plaster należy regularnie wymieniać.

Axsain to kapsaicyna do stosowania miejscowego wskazana w leczeniu PHN. Krem należy nałożyć na dotknięty obszar. Zabieg działa w celu złagodzenia bólu nerwów przy powierzchni skóry.

Stymulacja rdzenia kręgowego

Jeśli wszystkie inne opcje nie przyniosły skutku, stymulacja rdzenia kręgowego (SCS ) był ostatnio stosowany w leczeniu PHN. Nie zostało jeszcze dokładnie zbadane, ale dotychczasowe wyniki pokazały, że aż 82% osób otrzymywało ulgę w bólu po odczuwaniu bólu z PHN przez okres do 2 lat.

Aby uzyskać więcej informacji, zobacz Stymulacja rdzenia kręgowego i stymulacja rdzenia kręgowego Urządzenia.

Styl życia i psychologia

Zmiana stylu życia może mieć duży wpływ na powodzenie leczenia i radzenie sobie z bólem w PHN. Zmiany stylu życia, które mogą pomóc osobom z PHN, obejmują:

• Unikanie czynności, sytuacji i ubioru, które nasilają ból;
• Nauka radzenia sobie z chorobą i radzenia sobie z ból i skutki uboczne leczenia;
• Poprawa pozytywnego nastawienia poprzez przyjęcie zdrowszego stylu życia, który jest również korzystny dla profilu fizycznego i psychicznego; oraz
• Modyfikowanie wzorców myślenia w celu zmniejszenia stresu i niepokoju poprzez pomoc w programach psychoterapeutycznych, takich jak terapia poznawczo-behawioralna.

Więcej informacji

Więcej informacje na temat ospy wietrznej, półpaśca i neuralgii popółpaścowej, a także kilka przydatnych filmów wideo, patrz Ospa wietrzna, półpasiec i neuralgia popółpaścowa.