Privépraktijken. Geestelijke gezondheidsklinieken. Bureaus voor kinderwelzijn. Maatschappelijk werkers bezetten verschillende professionele omgevingen en zijn verenigd door een gedeelde missie: anderen helpen een beter leven te leiden.
Om dat te kunnen doen, moeten ze eerst begrijpen wat hun klanten drijft. Als maatschappelijk werker kan het bestuderen van verschillende theorieën over sociaal werk en praktijkmodellen voor sociaal werk u helpen dichter bij uw cliënten te komen – en u voorzien van bruikbare inzichten die empathische, op bewijzen gebaseerde dienstverlening ondersteunen.
Geïnspireerd door de wetenschap methode, sociale werktheorieën onthullen het waarom van menselijk gedrag, terwijl praktijkmodellen voor sociaal werk onthullen hoe u verandering kunt bewerkstelligen voor individuen, koppels, gezinnen en gemeenschappen in het algemeen.
Als u op zoek bent naar sociaal werk Oefenmodellen, spring hier naar beneden.
Lijst met theorieën die worden gebruikt in maatschappelijk werk
Als maatschappelijk werker kan meer kennis leiden tot een beter geïnformeerde aanpak en effectievere interacties met de klant. Hier gaan we dieper in op decennia van onderzoek om een uitgebreide set van sociale werktheorieën en praktijkmodellen te delen, waaronder:
- Systeemtheorie
- Gedrags- en sociale leertheorie
- Psychodynamische theorie
- Ontwikkelingsperspectief
- Rationeel keuzeperspectief
- Conflicttheorie
Systeemtheorie
- Ecologische systeemtheorie
- Familiesysteemtheorie
- Contingentietheorie
De jaren vijftig waren een decennium van wereldwijde innovatie . Van streepjescodes tot creditcards, commerciële computers tot videocassetterecords, geavanceerde uitvindingen deden hun intrede. Rond dezelfde tijd maakte een nieuwe ontwikkeling op het gebied van sociaal werk zijn intrede: systeemtheorie.
Geïnspireerd door grote vorderingen op het gebied van psychologie, communicatie en psychiatrie, is de systeemtheorie gebaseerd op de overtuiging dat individuen niet niet geïsoleerd opereren. De theorie positioneert mensen eerder als producten van complexe systemen: beïnvloed door een verscheidenheid aan externe factoren, waaronder andere individuen, gezinnen, gemeenschappen en organisaties.
Meer informatie over systeemtheorie in sociaal werk.
Ecologische systeemtheorie
De ecologische systeemtheorie, ontwikkeld door de Amerikaanse psycholoog Urie Bronfenbrenner, benadrukt het belang van het observeren van mensen in meerdere omgevingen of systemen om hun gedrag volledig te begrijpen. In zijn theorie schetst Bronfenbrenner vijf verschillende systemen:
- Het microsysteem is iemands kleine, onmiddellijke omgeving. Voor een kind omvat dit meestal directe familie, leerkrachten, leeftijdsgenoten en verzorgers. Relaties in het microsysteem zijn bidirectioneel – een ouder die een kind vriendelijk behandelt, zal bijvoorbeeld waarschijnlijk van invloed zijn op hoe het kind de ouder behandelt. Om deze reden beschouwen sommigen het microsysteem als het meest invloedrijke niveau van de ecologische systeemtheorie.
- Het mesosysteem bestaat uit interacties tussen de verschillende delen van iemands microsysteem. Bijvoorbeeld tussen de ouder en de leraar van een kind. Een maatschappelijk werker die deze theorie in de dagelijkse praktijk toepast, zou zich kunnen afvragen: “Werken de verschillende onderdelen van het microsysteem van mijn cliënt samen voor een positieve impact of werken ze elkaar tegen?”
- Het exosysteem is de indirecte omgeving van een individu. Beschouw een kind wiens vader een soldaat in actieve dienst is. Hoewel het leger geen deel uitmaakt van de directe omgeving van dat kind, heeft het toch een mentale en emotionele invloed op het kind en kan het invloed hebben op hun gedachten, relaties en gedrag.
- Het macrosysteem is de overkoepelende set van overtuigingen, waarden en normen van een samenleving. Dit systeem heeft vaak een trapsgewijs effect op het gedrag in alle andere systemen en dient als een filter waardoor een individu zijn ervaringen interpreteert. Een kind kan bijvoorbeeld groeien denken dat hun sociaaleconomische status een beperkende factor in het leven is. Deze overtuiging op macrosysteemniveau kan ertoe leiden dat ze zich anders gedragen op school – positief of negatief, afhankelijk van het individu.
- Th Het chronosysteem omvat grote veranderingen die de ontwikkeling van een individu overuren beïnvloeden. Dit kunnen veranderingen in gezinsstructuur, arbeidsstatus of adres zijn, maar ook grote maatschappelijke veranderingen zoals oorlogen, burgerrechtenbewegingen of economische flux.
Theorie van familiesystemen
De familiesysteemtheorie werd ontwikkeld in het midden van de jaren vijftig, terwijl de Amerikaanse psychiater Murray Bowen werkte bij het National Institute of Mental Health. Op basis van zijn kennis van gezinspatronen en systeemtheorie, geloofde Bowen dat de persoonlijkheden, emoties en gedragingen van volwassen individuen terug te voeren waren op hun gezinsinteracties. Het gezin, zo stelde hij, is een emotionele eenheid en kan daarom een vormende rol spelen bij de ontwikkeling.
Binnen het maatschappelijk werk kunnen professionals gezinnen in staat stellen om verschillende manieren uit te proberen om dingen uit te proberen, zoals een ouder leren hoe ze de juiste grenzen met hun kind kunnen handhaven. Het gezin wordt geïdentificeerd als een sociaal systeem en de therapie gebruikt dat concept om de groei van cliënten te ondersteunen.
Contingentietheorie
De contingentietheorie legt uit dat individuele resultaten afhankelijk zijn van een verscheidenheid aan specifieke situationele factoren. Op het gebied van sociaal werk kan contingentietheorie u inspireren om begrip te zoeken door alle interne en externe invloeden te beschouwen die bijdragen aan het probleem van een cliënt.
Systeemtheorie gerelateerde bronnen
- American Academy of Child and Adolescent Psychiatry (AACAP) – Systems-Based Practice
- Bronfenbrenner Center for Translation Research
- The Bowen Center
- The Ecology of Menselijke ontwikkeling door Urie Bronfenbrenner
- Effectief sociaal werk met kinderen, jongeren en gezinnen: systeemtheorie in de praktijk brengen
- GoodTherapy – systeemtheorie / therapie
- New England Association for Family and Systemic Therapy (NEAFAST) – Wat is systeemtheorie?
- Psychologie vandaag – familiesysteemtheorie
- Systeemtheorie in maatschappelijk werk
Terug naar boven
Gedragstheorie en sociale leertheorie
- Sociale leertheorie
- Gedragstheorie
- Cognitieve theorie
Wat drijft menselijk gedrag? Het is een vraag die al tientallen jaren wordt gesteld – en een vraag die vooral relevant is op het gebied van maatschappelijk werk. Zowel het behaviorisme als de sociale leertheorie bieden maatschappelijk werkers een nuttig kader om cliënten te begrijpen.
Door te leren hoe ervaringen uit het verleden het huidige gedrag beïnvloeden, kunt u een door onderzoek ondersteunde benadering ontwikkelen om gerichte zorg te verlenen.
Sociale leertheorie
De sociale leertheorie is ontwikkeld door de invloedrijke Stanford University psycholoog Albert Bandura. In 1961 voerde Bandura zijn meest bekende experiment uit: de Bobo-poppenstudie. In dit experiment keken kinderen naar een volwassene die op televisie schreeuwde tegen een Bobo-pop en hem sloeg.
Later die dag werden de kinderen achtergelaten om te spelen in een kamer met een Bobo-pop – en degenen die ze hadden gezien de film zou de pop eerder kwellen en het gedrag imiteren waaraan ze eerder waren blootgesteld. Als gevolg hiervan stelt de sociale leertheorie dat leren plaatsvindt door observatie en imitatie.
Lees meer over de sociale leertheorie in sociaal werk.
Behaviorisme en gedragstheorie
Volgens het behaviorisme worden alle gedragingen verworven door conditionering. Door een geconditioneerde stimulus toe te voegen vóór een ongeconditioneerde stimulus die tot een ongeconditioneerde respons leidt, zal de geconditioneerde stimulus leiden tot een nieuwe geconditioneerde respons. In zijn beroemde experiment conditioneerde de Russische psycholoog Ivan Pavlov honden om speeksel te produceren bij het geluid van een metronoom. Door consequent de metronoom te introduceren vóór de voedertijd, ontdekte hij dat het geluid alleen tot speekselvloed zou leiden – in afwachting van de voedertijd.
Evenzo kunnen mensen geconditioneerd worden om op specifieke stimuli te reageren. Een kind kan bijvoorbeeld harder werken op school als hem een beloning wordt beloofd voor het behalen van goede cijfers.
Cognitieve theorie in sociaal werk
Cognitieve theorie laat zien hoe iemands denken het gedrag beïnvloedt. Deze theorie legt de nadruk op disfunctionele denkpatronen die problematisch gedrag beïnvloeden – wat we onszelf vertellen na een gebeurtenis. Sociale werken kunnen deze benadering gebruiken in therapiesessies om disfunctionele gedachten die zich voordoen na en vóór gedrag te koppelen.
Behaviorisme en sociale leertheorie gerelateerde bronnen
- American Psychological Association (APA) – “Albert Bandura ontvangt National Medal of Science”
- Association for Psychological Science (APS) – What Happened with Behaviorism
- Berkeley Graduate Division: Graduate Student Instructor Teaching & Informatiecentrum – Behaviorisme
- BMC Medical Education – Social Learning Theory gebruiken om het proces van leren van rolmodellen in klinische omgevingen te verkennen
- Psychologie vandaag – Behaviorisme
- Psychology Today – Social Learning Theory
- Stanford Encyclopedia of Philosophy – Behaviorism
- Social Learning Theory – door Albert Bandura
- Social Learning Theory in Maatschappelijk werk
- YouTube-video van The Curious Classroom – Bandura en Social Learning Theory
Terug naar boven
Psychodynamische theorie
- Drive Theory
- Egopsychologie
- Object Relations Theory
- Zelfpsychologie
Oorspronkelijk geïntroduceerd door Sigmund Freud, heeft de psychodynamische theorie een legendarische geschiedenis binnen het maatschappelijk werk.Deze theorie is gebaseerd op Freuds overtuiging dat mensen intrapsychologisch gedreven zijn om bevrediging te zoeken en dat deze impulsen ons alledaagse gedrag grotendeels beïnvloeden. De psychodynamische theorie kent vier belangrijke stromingen: aandrijftheorie, egopsychologie, objectrelatie-theorie en zelfpsychologie.
Drive-theorie
Deze psychodynamische theorie is gebaseerd op Freuds overtuiging dat mensen biologisch gedreven om bevrediging van hun endogene drive te zoeken – en dat deze impulsen grotendeels ons alledaagse gedrag beïnvloeden. Volgens Freud omvatten deze primaire drijfveren seks, zelfbehoud en agressie. Imposities op deze schijven kunnen extern of intern zijn via superego en ego; psychische structuren geïntroduceerd door Freud. Maatschappelijk werkers die cliënten benaderen met een theoretische oriëntatie op drijfveren, kunnen stellen dat de acties van een cliënt gebaseerd zijn op een aangeboren onderdrukking van anderszins sociaal onaanvaardbare acties.
Egopsychologie
Volgens de Amerikaan Psychological Association (APA), egopsychologie is een benadering die de nadruk legt op de functies van het ego bij het beheersen van impulsen, plannen en omgaan met de externe omgeving. Freud geloofde dat het ego zwak is in relatie tot iemands id. De egopsychologie combineert biologische en psychologische opvattingen over ontwikkeling door de invloeden van sociaal-culturele invloeden op het functioneren te begrijpen.
Theorie over objectrelaties
De theorie over objectrelaties is een tak van psychodynamisch denken die relaties suggereert zijn belangrijker voor persoonlijkheidsontwikkeling dan individuele drijfveren en capaciteiten. Daarom kunnen maatschappelijk werkers de interacties tussen een cliënt en de mensen die een belangrijke rol speelden in hun leven in de vroege kinderjaren bestuderen.
Zelfpsychologie
Zelfpsychologie werd geïntroduceerd door Oostenrijkse psychoanalyticus Heinz Kohut in de vroege jaren zeventig en is sindsdien een van de belangrijkste analytische theorieën van sociaal werk geworden. Volgens de zelfpsychologie hebben mensen een duidelijke reeks ontwikkelingsbehoeften en overdrachten: spiegelen, idealiseren en alter ego. Als een ouder in de kindertijd niet in die behoeften voorziet, kan het zijn dat een persoon niet in staat is om zijn gevoel van eigenwaarde te reguleren – en daarom misschien te afhankelijk van anderen om die functies te vervullen. Op het gebied van maatschappelijk werk vereist dit een zorgvuldig begrip van vroege gebeurtenissen en tekortkomingen.
Psychodynamische gerelateerde bronnen
- PsychCentral – Psychodynamische therapie
- Psychodynamische theorie – door Kathleen Holtz Deal
- Psychologie vandaag – psychodynamische therapie
- SAMSHA / CSAT-behandelingsverbeteringsprotocollen – korte interventies en korte therapieën voor middelenmisbruik – korte psychodynamische therapie
Terug naar boven
Ontwikkelingsperspectief
- Psychosociale ontwikkelingstheorie
- Transpersoonlijke theorie
Groei. Verandering. Consistentie. Door een ontwikkelingsperspectief aan te nemen, kunnen maatschappelijk werkers de patronen van iemands leven blootleggen. Een groot deel van de ontwikkelingstheorieën is gericht op de kindertijd, aangezien dit zon vormende tijd is.
Psychosociale ontwikkelingstheorie
Geïnspireerd door het eerdere werk van Sigmund Freud, ontwikkelde de Duitse psychoanalyticus Erik Erikson een 8-fasen theorie van identiteit en psychosociale ontwikkeling. Volgens Erikson moet iedereen gedurende zijn levenscyclus acht ontwikkelingsfasen doorlopen: hoop, wil, doel, competentie, trouw, liefde, zorg en wijsheid. Als maatschappelijk werker vind je het misschien nuttig om de huidige fase van een cliënt te identificeren om te bepalen met welke uitdagingen hij momenteel wordt geconfronteerd.
Transpersoonlijke theorie
Transpersoonlijke theorie suggereert het bestaan van fasen die verder gaan dan het volwassen ego. Deze stadia dragen bij aan creativiteit, wijsheid en altruïsme bij gezonde individuen – maar kunnen leiden tot psychose bij mensen die geen gezonde ego-ontwikkeling hebben. In maatschappelijk werk kan transpersoonlijke theorie worden gebruikt om angst, depressie, verslaving en andere geestelijke gezondheidsproblemen te behandelen. Typisch spirituele benaderingen zoals die worden gebruikt, zoals meditatie, geleide visualisatie, hypnotherapie en meer.
Aan ontwikkelingsperspectief gerelateerde bronnen
- Een ontwikkelingsperspectief voor de levensduur op psychosociale ontwikkeling in de middelbare leeftijd – door Tara L Kuther en Kaitlyn Burnell
- Liberty University – Theorieën van psychosociale ontwikkeling
- Eriksoniaanse psychosociale ontwikkeling op middelbare leeftijd: de weg effenen voor cognitieve en emotionele gezondheid op latere leeftijd – door Johanna C. Malone, Sabrina R. Liu, George E. Vaillant, Dorene M. Rentz en Robert J. Waldinger
- Psychosociale theorie: Erikson – door Doug Davis en Alan Clifton
- Psychologie vandaag – onze hiërarchie van Behoeften
- Psychologie vandaag – transpersoonlijke therapie
- Een overzicht van de transpersoonlijke theorie en de toepassing ervan op de praktijk van psychotherapie – door Mark C. Kasprow, MD en Bryce W. Scotton, MD
- Maatschappelijk werk en sociale ontwikkeling – bewerkt door James Midgley en Amy Conley
Terug naar boven
Rationeel keuzeperspectief
- Sociale uitwisselingstheorie
- Sociaal constructionisme
- Symbolisch interactiesysteem
Rationeel keuzeperspectief is gebaseerd op het idee dat mensen risicos en voordelen berekenen voordat u een beslissing neemt, aangezien alle handelingen fundamenteel rationeel van aard zijn. Door deze theorie te bestuderen, kunnen maatschappelijk werkers het gedrag van cliënten beter begrijpen. Een handeling die voor sommigen objectief irrationeel lijkt, kan bijvoorbeeld logischer zijn bij nader onderzoek van de context van het individu.
Theorie van sociale uitwisseling
Theorie van sociale uitwisseling dateert uit 1958, toen De Amerikaanse socioloog George Homans publiceerde het artikel “Social Behavior as Exchange”. Volgens Homans kan elke tweepersoonrelatie worden gezien in termen van kosten-batenanalyse: wat geef ik en wat krijg ik ervoor terug? De APA definieert de theorie van sociale uitwisseling als een zorg voor sociale interacties in uitwisselingen waarbij alle deelnemers proberen hun voordelen te maximaliseren. Binnen maatschappelijk werk kunnen professionals hun theorie gebruiken om de interacties met hun cliënt en anderen om hen heen beter te begrijpen – door te duiken in de intrinsieke beloningen die ze kunnen ontvangen.
Sociaal constructionisme
Waar. Fout. Goed. Slecht. Goed. Fout. In het sociaal constructionisme zijn dit allemaal relatieve concepten, volledig afhankelijk van de persoon die ze interpreteert. Dit concept laat het idee los dat iemands geest een spiegel van de werkelijkheid vertegenwoordigt – eerder, het suggereert dat ieder van ons zijn eigen wereld creëert op basis van onze individuele percepties en interacties met anderen in de gemeenschap.
Symbolisch Interactionisme
Symbolisch Interactionisme positioneert communicatie als de centrale weg in welke mensen hun sociale werelden begrijpen. De Amerikaanse psycholoog Herbert Blumer introduceerde drie premissen van symbolisch interactionisme:
- Mensen gaan om met objecten, instellingen en andere individuen op basis van toegekende betekenissen.
- Deze toegekende betekenissen zijn geïnspireerd door onze interacties met anderen en de samenleving.
- De betekenissen worden geïnterpreteerd door individuen in specifieke omstandigheden.
Stel je bijvoorbeeld voor dat je klant belijdt liefde voor bakken te hebben. Door een lens van symbolisch interactionisme aan te nemen, kun je dieper graven in de toegeschreven betekenis achter deze handeling. Misschien maakt uw cliënt schuimgebakjes omdat ze hun moeder in hun kinderjaren hielpen – en voor hen is vluchten naar de keuken een daad van comfort en veiligheid.
Rationele keuze Perspectiefgerelateerde bronnen
- Association for Behavior Analysis International (ABAI) – Gedragsanalyse en sociaal constructivisme: enkele contact- en vertrekpunten door Bryan Roche en Dermot Barnes-Holmes
- Cornell University ILR School – Social Exchange Theory of Emoties door Edward J. Lawler en Shane R. Thye
- Iowa State University – Social Exchange Theory door Mark V. Redmond
- Ontario Ministry of Children, Community and Social Services – Rationele keuze en Theorie van routinematige activiteiten
- Theorie van rationele keuzes: belangenbehartiging en kritiek – Bewerkt door James S. Coleman en Thomas J. Fararo
- Wat is sociaal constructionisme? – Door Tom Andrews
Terug naar boven
Conflicttheorie
Conflicttheorie legt uit hoe verschillende machtsstructuren het leven van mensen beïnvloeden. In deze theorie wordt het leven gekenmerkt door conflicten – of dat nu onderdrukking, discriminatie, machtsstrijd of structurele ongelijkheid is. Door deze asymmetrische machtsverhoudingen aan te pakken, kunnen maatschappelijk werkers ernaar streven de spanningen tussen verschillende groepen te verminderen.
Terug naar boven
Praktijkmodellen gebruikt in maatschappelijk werk
- Probleemoplossingsmodel
- Taakgerichte praktijk
- Oplossingsgerichte therapie
- Narratieve therapie
- Cognitief-gedragstherapie
- Crisis Intervention Model
Lees verder om te ontdekken hoe deze oefenmodellen worden gebruikt door maatschappelijk werkers in verschillende omgevingen.
Probleemoplossingsmodel
Voorgesteld door Helen Harris Perlman in haar boek Social Casework: A Problem-solving Process, the problem solving model. Mevrouw Perlman stelde dat “succes kan worden bereikt door de met elkaar verweven problemen van een cliënt te partialiseren of op te splitsen in beheersbare segmenten en zich te concentreren op een specifiek probleem waarvan de cliënt en de maatschappelijk werker waren overeengekomen dat het op een bepaald moment moest worden opgelost”, aldus The University of Chicago School of Social Service Administration Door gebruik te maken van dit model worden maatschappelijk werkers ingezet om één probleem van een cliënt aan te pakken dat op elk moment opgelost moet worden. Hierdoor wordt de therapie voor cliënten beter beheersbaar.
Taakgerichte praktijk
Beginnend op de School of Social Service Administration van de University of Chicago, is taakgerichte praktijk (TCP) een proces in vier stappen dat maatschappelijk werkers opleidt om met klanten te werken bij het vaststellen van specifieke en haalbare doelen op basis van hun zorg voor therapie. Via dit model stellen maatschappelijk werkers cliënten in staat hun therapie te sturen door te vragen waaraan ze het liefst willen werken om hun problemen aan te pakken.
Oplossingsgerichte therapie
Er is oplossingsgerichte therapie ontwikkeld uit noodzaak, als een korte theorie, in een ambulante instelling voor geestelijke gezondheidszorg in de binnenstad door Steve de Shazer, Insoo Kim Berg en hun collegas. Deze benadering richt zich op het vinden van oplossingen in het verleden, voor het heden – in de hoop een snellere probleemoplossing te bereiken. Maatschappelijk werkers kunnen deze theorie gebruiken wanneer ze zich meer op het heden en de toekomst concentreren en vragen stellen als “Wat zou u dit weekend doen dat uw therapiedoelen ondersteunt?”.
Narratieve therapie
Narratieve therapie kan een effectieve manier zijn om een cliënt van hun problemen te scheiden. Door iemands levensverhaal te onderzoeken, externaliseert dit praktijkmodel voor sociaal werk worstelingen, waardoor individuen een nieuw perspectief kunnen aannemen en het grotere geheel kunnen zien. Van een afstand kunnen ze dat zijn in staat om hun situatie opnieuw in te kaderen – in het besef dat hun eigenwaarde en doel los staan van hun problemen. Wanneer verteld vanuit een derde persoonsperspectief, kan een verhaal over ontbering veranderen in een verhaal over veerkracht.
Cognitief- Gedragstherapie
Cognitieve gedragstherapie is een van de meest toonaangevende behandelingen voor veel psychische aandoeningen. Dit praktijkmodel voor sociaal werk richt zich op de relatie tussen gedachten, gevoelens en gedragingen en moedigt cliënten aan om patronen van i rationele en zelfvernietigende gedachten en gedragingen die van invloed zijn op emoties.
Crisisinterventiemodel
Crisisinterventie omvat zeven fasen: beoordelen van veiligheid en dodelijkheid, rapportage opbouwen, probleemidentificatie, gevoelens aanpakken, alternatieven, ontwikkel een actieplan en volg op. Dit praktijkmodel voor sociaal werk wordt gebruikt wanneer iemand een acute crisis doormaakt – en wordt vaak gebruikt bij cliënten die hun suïcidale intentie uiten.
Terug naar boven
Als u wilt worden een maatschappelijk werker, maar u weet niet zeker welke diplomas er voor u beschikbaar zijn, bekijk dan onze lijst met geaccrediteerde masters in online programmas voor maatschappelijk werkers.