Probiotica

Gebruik en effectiviteit

De meeste van de geïdentificeerde voordelen van probiotica hebben betrekking op gastro-intestinale aandoeningen, waaronder met antibiotica samenhangende diarree, acute infectieuze diarree en prikkelbare darmsyndroom (IBS) (Tafel 1). Sommige onderzoeken wijzen op een voordeel bij de behandeling van atopische dermatitis bij kinderen. Probiotica worden ook vaak gebruikt voor aandoeningen waarbij stevig bewijs ontbreekt, waaronder vaginale candidiasis, Helicobacter pylori-infectie van de maag, inflammatoire darmaandoeningen en infecties van de bovenste luchtwegen. Deze toepassingen komen niet aan de orde in deze recensie.

ANTIBIOTISCH-GEASSOCIEERDE DIARREE

Een meta-analyse van 19 recente studies toonde dat probiotica het risico op het ontwikkelen van antibiotica-gerelateerde diarree met 52 procent verminderden (95% betrouwbaarheidsinterval, 0,35 tot 0,65; P < .001) .5 Het voordeel was het grootst wanneer de probiotica begonnen binnen 72 uur na aanvang van de antibioticabehandeling. De soorten die werden geëvalueerd, omvatten stammen van L. rhamnosus, L. acidophilus en S. boulardii. De auteurs ontdekten dat de omvang van het effect niet significant verschilde tussen de stammen, hoewel er een beperkt aantal stammen was vertegenwoordigd.5

In een tweede meta-analyse van 25 gerandomiseerde gecontroleerde onderzoeken (RCTs; n = 2.810) werden verschillende probiotica gegeven om met antibiotica samenhangende diarree te voorkomen of te behandelen.6 Het relatieve risico (RR) van het ontwikkelen van antibiotica -gerelateerde diarree met probiotica was 0,43 (95% BI, 0,31 tot 0,58; P < .0001), wat een significant voordeel was vergeleken met placebo.6 Uit deze analyse bleek ook dat L rhamnosus, S. boulardii en mengsels van twee of meer probiotische soorten waren even effectief bij het voorkomen van met antibiotica samenhangende diarree. De gemiddelde dagelijkse dosering van de bacteriesoorten in deze onderzoeken was 3 miljard kolonievormende eenheden (CFUs), maar onderzoeken met meer dan 10 miljard CFUs per dag toonden aan dat deze doseringen significant effectiever waren. De doseringen van S. boulardii waren 250 mg of 500 mg per dag.6

Dezelfde meta-analyse onderzocht de preventie en behandeling van de ziekte van Clostridium difficile.6 Zes RCTs werden geanalyseerd en toonden een preventievoordeel voor deelnemers aan. het nemen van probiotica. De RR van het ontwikkelen van C. difficile-ziekte was 0,59 (95% BI, 0,41 tot 0,85; P = .005). Alleen S. boulardii vertoonde een vermindering van het recidief met behandeling.

Een meta-analyse van zes RCTs (n = 766) gericht op het voorkomen van antibiotica-gerelateerde diarree bij kinderen vond een vermindering van het risico van 28,5 naar 11,9 procent (RR = 0,44; 95% BI, 0,25 tot 0,77) bij degenen die probiotica gebruikten.7 Deze analyse toonde geen verschil tussen L. rhamnosus GG, S. boulardii en een combinatie van Bifidobacterium lactis en Streptococcus thermophilus. Uit een recente Cochrane-review bleek echter dat hoewel een per-protocolanalyse van 10 onderzoeken een voordeel liet zien bij de preventie van met antibiotica samenhangende diarree bij kinderen, een meer gevoelige intent-to-treat-analyse geen voordeel liet zien.8 De auteurs vonden wel grotere effectiviteit in de onderzoeken die doseringen van meer dan 5 miljard CFUs per dag gebruikten dan die met lagere doseringen, ongeacht het type probioticum.

Voorlopig bewijs suggereert dat probiotica worden afgegeven via gefermenteerde melk die L. casei bevat DN-114 001 en de yoghurtstarterculturen L. bulgaricus en S. thermophilus kunnen nuttige voedingscomponenten zijn die het risico op antibiotica-gerelateerde diarree en C. difficile toxinevorming bij gehospitaliseerde patiënten kunnen verminderen.9

ACUUT INFECTIEVE DIARREE

Een Cochrane-review onderzocht 23 studies (n = 1.917) die verschillende soorten pro-biotica gebruikten om acute infectieuze diarree te behandelen.10 Definities van diarree en specifieke uitkomsten liepen uiteen. De reviewers concludeerden dat probiotica het risico op diarree na drie dagen significant verminderden (RR = 0,66; 95% BI, 0,55 tot 0,77; P = 0,02). De gemiddelde duur van diarree was ook verminderd met 30,48 uur (95% BI, 18,51 tot 42,46 uur; P < .00001). Deze analyse omvatte alle oorzaken van infectieuze diarree (bijv. Virale diarree, reizigersdiarree). De auteurs concludeerden dat probiotica een nuttige aanvulling lijken te zijn op rehydratatietherapie bij de behandeling van acute infectieuze diarree bij volwassenen en kinderen.

Een meta-analyse van S. boulardii voor de behandeling van acute diarree bij kinderen combineerde gegevens van vier RCTs (n = 619) .11 De auteurs ontdekten dat S. boulardii de duur van diarree significant verminderde in vergelijking met de controlegroep, voor een gemiddeld verschil van -1,1 dagen (95% BI, -1,3 tot -0,8). Een groot onderzoek (n = 571) waarin verschillende probiotische preparaten werden vergeleken met orale rehydratatie-oplossing concludeerde echter dat L. rhamnosus GG of een combinatie van Lactobacillus delbrueckii subsp. bulgaricus, S. thermophilus, L. acidophilus en Bifidobacterium bifidum waren effectiever dan S. boulardii of orale rehydratatietherapie alleen bij het verminderen van de duur en ernst van acute diarree bij kinderen.12 Een ander onderzoek onderzocht t e profylactische voordelen van probiotica bij het voorkomen van gastro-intestinale infecties bij kinderen.13 In een dubbelblinde, placebogecontroleerde RCT in 14 kinderopvangcentra kregen zuigelingen van vier tot tien maanden oud (n = 201) een flesvoeding aangevuld met L. reuteri SD2112 , B. lactis Bb-12, of geen probioticum gedurende 12 weken. Beide probiotische groepen hadden minder en kortere episodes van diarreeziekte, zonder verandering in ademhalingsziekte. De effecten waren meer prominent in de L. reuteri-groep, die tijdens het onderzoek minder afwezigheden, kliniekbezoeken en antibioticavoorschriften had.

Therapeutische yoghurts zijn ook bestudeerd bij de preventie en behandeling van buiten het ziekenhuis opgelopen diarree bij kinderen.14,15 Hoewel er een voordeel wordt gesuggereerd, zijn er meer bevestigende onderzoeken aangewezen.

Een meta-analyse van 12 onderzoeken (n = 4.709) vond een bescheiden afname van het risico op reizigersdiarree, met een RR van 0,85 (95% BI, 0,79 tot 0,91; P < .0001) bij patiënten die probiotica gebruikten.16 Er werd geen verschil gevonden tussen organismen, waaronder S. boulardii of mengsels van Lactobacillus sp. en Bifidobacterium sp.

IRRITABLE BOWEL SYNDROOM

Hoewel definitief bewijs ontbreekt, hebben verschillende onderzoeken aangetoond dat probiotica effectief zijn bij het verlichten van symptomen van PDS, met name buikpijn en een opgeblazen gevoel.17–19 Eén studie gevonden een vermindering van 20 procent van de symptomen van PDS met Bifidobacterium infantis 35624 bij een dosis van 1 × 108 CFUs vergeleken met placebo bij 362 patiënten.17 In een andere studie kregen 50 kinderen die voldeden aan de Rome II-criteria voor PDS L. rhamnosus GG of placebo voor zes weken. 18 L. rhamnosus GG was niet superieur aan placebo bij het verlichten van buikpijn, maar er was een lagere incidentie van waargenomen opgezette buik (P = 0,02).

PDS-symptomen kunnen ook worden behandeld door componenten voor het dieet van patiënten. Eén yoghurt (Activia), die Bifidobacterium animalis DN-173010 bevat, verbeterde scores voor gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven en verminderde symptomen van opgeblazen gevoel bij patiënten met IBS.19

ATOPISCHE DERMATITIS

Mogelijk speelt probiotica een rol als profylaxe bij de ontwikkeling van atopische dermatitis bij zuigelingen met een hoog risico. Een dubbelblinde, placebogecontroleerde RCT (n = 132) van kinderen met een sterke familiegeschiedenis van atopische ziekte die L. rhamnosus GG (1 × 1010 CFUs) of placebo toegediend kregen aan moeders gedurende twee tot vier weken prenataal en daarna postnataal aan zuigelingen gedurende zes maanden.20 De incidentie van de diagnose eczeem op tweejarige leeftijd nam met de helft af (23 procent in de probiotische groep versus 46 procent in de placebogroep). Vervolgbezoeken op de leeftijd van vier en zeven jaar lieten geen vermindering van astma, voedselallergie of allergische rhinitis zien, wat suggereert dat deze interventie andere manifestaties van atopie niet zal voorkomen.21,22

Een grotere studie ( n = 925) met behulp van L. rhamnosus GG gecombineerd met L. rhamnosus LC705, Bifidobacterium breve Bb99, Propionibacterium freudenreichii subsp. shermanii JS en 0,8 g galacto-oligosacchariden (alleen pasgeborenen) vertoonden een vergelijkbare werkzaamheid voor atopische dermatitis op de leeftijd van twee jaar.23 Een placebogecontroleerd onderzoek met L. acidophilus LAVRI-A1, toegediend aan 231 pasgeborenen met een hoog risico op atopische dermatitis, faalde om deze bevinding te repliceren, mogelijk vanwege een andere stam of dosering.24

Verschillende kleine RCTs hebben enig voordeel aangetoond bij kinderen met vastgestelde atopische dermatitis die werden behandeld met probiotica.25-27 In een andere studie werden 56 kinderen van zes tot 18 maanden oud met matige of ernstige atopische dermatitis werden gerekruteerd in een gerandomiseerde, dubbelblinde, placebogecontroleerde studie.28 De kinderen kregen een probioticum (1 × 109 Lactobacillus fermentum VRI-033) of een equivalent volume placebo tweemaal daags gedurende acht weken. Een definitieve beoordeling na 16 weken toonde een significante afname van de Severity Scoring of Atopic Dermatitis (SCORAD) -index in de tijd in de probiotische groep (P = 0,03) maar niet in de placebogroep. Significant meer kinderen die probiotica kregen (92 procent) hadden een SCORAD-index die beter was dan de uitgangswaarde in week 16, vergeleken met de placebogroep (63 procent; P = 0,01). Andere interventies om allergische symptomen te verbeteren zijn echter niet succesvol geweest.