Toen de beurs van Parijs in november 1882 crashte, kwam een effectenmakelaar met de naam Paul Gauguin (1848-1903) zonder de kost te zitten. Van de welvarende middenklasse zonk hij “dieper en dieper in de modder” van het proletariaat, en al snel kon hij zijn vrouw en vijf kinderen alleen nog “droog brood op krediet” aanbieden. Dus besloot hij carrière te maken van zijn passie voor schilderen, en in het voorjaar van 1891 vluchtte hij in zijn eentje de oude wereld weg, naar het Zuidzee-eiland Tahiti.
Het was een vlucht naar een exotisch paradijs, in de verbeelding van Gauguin Maar aan het einde van de negentiende eeuw had de ongerepte natuurlijke primitiviteit van Tahiti ooit alleen bestaan in gebieden die op reservaten leken, onder de heerschappij van Franse en Britse kolonialisten. Gauguin vestigde zich in een van de inheemse dorpen en schilderde om de teleurstelling en berusting af te weren. De resulterende afbeeldingen gebruikten gloeiende kleuren en schitterende oppervlakken die niet zozeer een weergave waren van een gegeven realiteit als wel de geprojecteerde droom van een Europese beschaving die moe was.
Hoewel Paul Gauguins controversiële kunstcarrière relatief kort was, in slechts dertig jaar creëerde hoogst originele meesterwerken in een breed scala aan stijlen en media. Beginnend met zijn eigen unieke versie van de impressionistische schilderkunst, stapte hij snel over naar een krachtige, nogal ruwe vorm van houtsculptuur, naar wild onorthodoxe en fantastische keramische objecten, naar de cloissonistische schilderkunst met zijn stevige contouren, naar de synthetistische schilderkunst, met zijn in grote lijnen gegeneraliseerde vormen, naar symbolistische schilderkunst, met zijn mysterieuze contrasten.
Gauguins evolutie weerspiegelt zijn roofzuchtige intellect, dat de stilistische principes van een grote verscheidenheid aan kunsttradities in zich opnam: volkskunst, karikatuur, middeleeuwse beeldhouwkunst en glas, Japanse prentkunst en decoratieve kunsten, Perzische manuscripten en textiel, beeldhouwkunst uit het Verre Oosten en de zogenaamde primitieve kunsten van de Stille Zuidzee. Toch verloor hij zelden het volledige scala aan conventies van oude meesters uit het oog, voor hem belichaamd door zulke uiteenlopende modellen als Caravaggio, Rembrandt, Vermeer, Delacroix en Ingres. Zijn eclecticisme werd blijkbaar ingegeven door de wens om een tijdloze, universele kunsttaal te creëren die zich kon uitdrukken in een aan de fysieke feiten van de zichtbare wereld, de onzichtbare emotionele waarheden van denken, dromen en bijgeloof.
Ondanks deze rijke complexiteit heeft Gauguins buitengewone leven zijn bewonderaars altijd evenzeer geïntrigeerd als zijn kunst, en soms meer. Wereldwijd van omvang, werd zijn leven gevormd door nobele, zij het harteloze en vaak onnodige gebaren van zelfingenomen opoffering en verzet ter wille van de kunst. Niet minder bereid om anderen dan hijzelf pijn te doen om zijn lot als kunstenaar te vervullen, gaf Gauguin een zakelijke carrière en een vrouw en vijf kinderen op, en hij manipuleerde vrienden en collegas meedogenloos, terwijl hij vrijheid zocht van alledaagse verantwoordelijkheden die zijn vastberadenheid in de weg stonden. passie. Met wat hij beschreef als zijn half-woeste temperament, zocht Gauguin aandacht en bewondering door zich voor te doen als een rusteloze buitenbeentje, altijd bereid om armoede en lijden te accepteren terwijl hij zich omdraaide om aan een compromis te ontsnappen, Parijs verliet voor Rouen, Rouen voor Kopenhagen, Kopenhagen voor Bretagne, Bretagne voor Martinique, enzovoort, totdat de dood hem inhaalde op het afgelegen eiland Hivaoa in de Stille Zuidzee in 1903.
Paul Gauguin durfde zich uit te spreken voor zijn artistieke opvattingen in plaats van uitsluitend te vertrouwen op journalisten en historici, hij promootte actief zijn eigen zaak door gedurende zijn hele carrière te schrijven, en zo bij te dragen aan een trend die zich heeft voortgezet met de zelfbenoemde kunstenaars-beroemdheden van onze eeuw, zoals Max Ernst, Marcel Duchamp, Salvador Dali of Mark Rothko. In een brief aan Maurice Denis in 1895, feliciteerde Gauguin zijn jonge leerling met het schrijven van kunstkritiek:
Het doet me een genoegen om te zien dat schilders voor hun eigen belangen zorgen … Voor sommigen tijd, vooral si Na mijn project om mezelf te begraven op de eilanden van de Stille Oceaan, heb ik de verplichting gevoeld waarmee jonge schilders worden opgelegd om op een redelijke manier over kunstonderwerpen te schrijven. “
Net als zijn vriend, een andere postimpressionistische kunstenaar Vincent van Gogh, werd Paul Gauguin pas na zijn dood erg gewaardeerd. Gauguin werd later erkend vanwege zijn experimentele gebruik van kleuren en synthetistische stijl die duidelijk verschilden van het impressionisme. Zijn werk was invloedrijk voor de Franse avant-garde en veel moderne kunstenaars, zoals Pablo Picasso en Henri Matisse. Gauguins kunst werd populair na zijn dood en veel van zijn schilderijen waren in het bezit van de Russische verzamelaar Sergei Shchukin. Hij was een belangrijke figuur in de symbolistische beweging als schilder, beeldhouwer, prentmaker, keramist en schrijver.Zijn gedurfde experimenten met kleuren leidden rechtstreeks tot de synthetistische stijl van de moderne kunst, terwijl zijn uitdrukking van de inherente betekenis van de onderwerpen in zijn schilderijen, onder invloed van de cloisonnistische stijl, de weg effende naar het primitivisme en de terugkeer naar het pastorale. Hij was ook een invloedrijk voorstander van houtgravure en houtsneden als kunstvormen.
Zou ik deze verre reis hebben gemaakt, alleen om datgene te vinden dat Ik was gevlucht De droom die me naar Tahiti had gebracht, werd brutaal teleurgesteld door de realiteit. Het was het Tahiti van vroeger waar ik van hield. Gezien de aanhoudende fysieke schoonheid van het ras, leek het ongelooflijk dat al zijn oude grootsheid, zijn persoonlijke en natuurlijke gewoonten, zijn overtuigingen en zijn legendes waren verdwenen. Maar hoe kon ik, helemaal alleen, de sporen van dit verleden vinden als er nog zulke sporen waren? Hoe moest ik ze herkennen zonder enige begeleiding? Hoe het vuur weer aan te steken, waarvan de as verstrooid is? “
– Paul Gauguin