Algemene beschrijving
Mantaroggen zijn grote zeedieren die wereldwijd in tropische, subtropische en gematigde wateren leven. Hun zij- of borstvinnen zijn geëvolueerd tot brede driehoekige vleugels die ze gebruiken om zichzelf gemakkelijk door het water voort te stuwen. Met een ruitvormig lichaam en vleugeloverspanningen van meer dan 20 breed, zijn mantaroggen een van de grootste dieren in de oceaan. Hun brede dekenachtige lichamen leverden hen de naam manta op, wat in het Spaans mantel of deken betekent. In Hawaiiaans worden ze hahalua genoemd. Net als veel andere open oceaandieren hebben mantaroggen een tegenkleuring – donker aan de bovenzijde (rugzijde) en licht aan de onderzijde (ventrale zijde).
Haaien en roggen
Mantaroggen zijn gerelateerd aan haaien. Haaien en roggen zijn kraakbeenachtige vissen en behoren tot de wetenschappelijke classificatie Chondrichthyes. Haaien en roggen zijn gegroepeerd in een subklasse genaamd Elasmobranchii. In tegenstelling tot veel haaiensoorten hebben mantaroggen GEEN scherpe tanden. Ze hebben een tandband die meer op schuurpapier lijkt, alleen langs de onderkaak.
Mantarog versus Pijlstaartrog
Mantaroggen zijn verwant aan pijlstaartroggen. Beide hebben afgeplatte lichaamsvormen en brede borstvinnen die aan het hoofd zijn versmolten. Een van de grootste verschillen tussen mantaroggen en pijlstaartroggen is dat mantaroggen GEEN staart “angel” of weerhaak zoals pijlstaartroggen hebben. Er zijn ook andere verschillen. Pijlstaartroggen leven op de oceaanbodem, maar mantaroggen leven in de open oceaan. De mond van een pijlstaartrog bevindt zich aan de onderkant van zijn lichaam, terwijl de mond van de mantarog zich langs de voorkant van zijn lichaam bevindt.
Duivelsstralen
Mantaroggen behoren tot de familie van stralen die duivelsstralen worden genoemd, wetenschappelijk Mobulidae genoemd. Duivelsstralen delen het gemeenschappelijke kenmerk van kopvinnen of hoofdvinnen. Wanneer ze worden ontplooid, helpen de vinnen om voedsel en water in de mond te laten stromen. Om de vinnen meer gestroomlijnd te maken, duivelsstralen kunnen deze flexibele aanhangsels oprollen. In opgevouwen toestand werd gedacht dat deze vinnen op duivelshoorns leken.
Manta Species
Gebaseerd op een studie uitgevoerd door Marshall (2009), verdeeld in twee verschillende soorten: Manta birostris en Manta alfredi. Manta birostris zwerven typisch door de open oceaan en zijn migrerend. Ze worden regelmatig waargenomen op eilanden voor de kust, oceanische onderzeese bergen en onderzeese rugsystemen. Manta birostris bevindt zich in de Atlantische Oceaan, de Indische Oceaan en de Stille Oceaan oceanen. Deze soort kan tot 22 breed reiken. Manta Alfred ik is een kleinere soort met een gemiddelde grootte van 11 ’in doorsnede. Deze soort wordt vaak waargenomen in de buurt van de kust rond koraalriffen, vaak in woongroepen. De soort is wijdverspreid in tropische wateren en wordt aangetroffen in de Atlantische, Indische en Stille Oceaan. Manta birostris wordt af en toe waargenomen langs de kust van Kona. Manta Alfredi is de soort mantarog die wordt waargenomen tijdens nachtelijke Kona-manta-roggen.
Kleurmorfologie
Meestal zijn mantaroggen zwart dorsaal met witte dorsale schouderbanden. Hoewel de dorsale kleuring relatief vergelijkbaar is in mantas wereldwijd, kan hun ventrale zijde heel verschillend zijn. Typisch, Manta birostris heeft ventraal weinig vlekken met brede grijze banden langs de achterkant van de vleugels. Manta Alfredi heeft ventraal grote vlekkerige vlekpatronen. Deze vlekpatronen zijn uniek voor elke manta en kunnen worden gebruikt voor nauwkeurige identificatie. Het meest extreme verschil in manta-kleuring komt met de “zwarte manta”. Deze mantas zijn overwegend zwart op hun buikoppervlak met kleine vlekken of witte vlekken. Zowel Manta birostris als Manta alfredi soorten hebben een zwarte kleur. Zowel zwarte als witte mantas kunnen worden op sommige locaties samen gezien, maar de witte onderkant is altijd dominanter. Zwarte mantas worden af en toe waargenomen aan de kust van Kona.